Życie i myśli Tristrama Shandy’ego – Laurence Sterne
Laurence Sterne, angielski pisarz i duchowny, jest najbardziej znany ze swojego niezwykłego i ekscentrycznego dzieła „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego, dżentelmena”. Ta powieść, opublikowana w dziewięciu tomach od 1760 do 1767 roku, jest uważana za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych prac literatury angielskiej. „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to nie tylko zabawna i błyskotliwa satyra na społeczeństwo XVIII wieku, ale także głęboka refleksja nad naturą ludzkiej egzystencji, pamięci i czasu.
Sterne – życie i twórczość
Laurence Sterne urodził się w Irlandii w 1713 roku. Studiował w Cambridge, gdzie uzyskał tytuł magistra teologii. Po święceniach kapłańskich objął parafię w Sutton w Yorkshire. W 1760 roku, w wieku 47 lat, opublikował pierwszy tom „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”. Powieść odniosła natychmiastowy sukces i uczyniła Sterne’a jednym z najpopularniejszych pisarzy w Anglii. W kolejnych latach opublikował kolejne tomy „Shandy’ego”, a także „Podróż sentymentalną przez Francję i Włochy” (1768), która również stała się bestsellerem.
Sterne zmarł w 1768 roku w wieku 55 lat. Jego twórczość, pełna humoru, ironii i refleksji, wywarła ogromny wpływ na późniejszych pisarzy, w tym na Jane Austen, Charlesa Dickensa i Jamesa Joyce’a.
Tristram Shandy – bohater i narrator
Tristram Shandy, tytułowy bohater powieści, jest postacią niezwykle złożoną i kontrowersyjną. Jest to narrator, który opowiada o swoim życiu, ale robi to w sposób chaotyczny i niechronologiczny. Jego opowieść jest pełna dygresji, anegdot i filozoficznych rozważań. Tristram jest postacią ironiczna, często samokrytyczną, a jednocześnie pełną pasji i entuzjazmu.
Sterne wykorzystuje postać Tristrama Shandy’ego, aby zburzyć konwencje tradycyjnej powieści. Zamiast skupiać się na fabule, Sterne skupia się na procesie opowiadania, na sposobie, w jaki myśli i pamięć kształtują naszą rzeczywistość. „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to powieść o tym, jak opowiadamy sobie historie, o tym, jak tworzymy własne wersje rzeczywistości.
Główne tematy „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”
- Czas i pamięć: Sterne w swojej powieści bada naturę czasu i pamięci. Tristram Shandy często wraca do przeszłości, wspominając wydarzenia z dzieciństwa, a także rozmyślając o przyszłości. Powieść pokazuje, że czas jest subiektywny i że nasza pamięć kształtuje naszą percepcję rzeczywistości.
- Tożsamość: Tristram Shandy jest postacią, która nieustannie próbuje zdefiniować siebie. Jego tożsamość jest płynna i nieustannie ewoluuje. Powieść pokazuje, że tożsamość jest złożona i niejednoznaczna, a nie jest czymś stałym i niezmiennym.
- Satyra społeczna: „Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to także ostra satyra na społeczeństwo XVIII wieku. Sterne wyśmiewa konwenanse, obyczaje i hipokryzję swoich czasów. Jego powieść jest pełna ironii i sarkazmu, a jednocześnie jest pełna ciepła i humoru.
- Filozofia: Sterne w swojej powieści porusza wiele filozoficznych kwestii, takich jak natura rzeczywistości, wolna wola, sens życia. Jego rozważania są często paradoksalne i niejednoznaczne, ale zawsze inspirujące.
Wpływ „Życia i opinii Tristrama Shandy’ego”
„Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” wywarło ogromny wpływ na literaturę angielską i światową. Powieść ta zainspirowała wielu późniejszych pisarzy, którzy w swoich dziełach nawiązywali do jej stylu i tematyki. „Shandy” jest uważane za prekursora powieści modernistycznej, która charakteryzuje się niechronologicznym opowiadaniem, strumieniem świadomości i eksperymentowaniem z formą.
Podsumowanie
„Życie i opinie Tristrama Shandy’ego” to powieść niezwykła i fascynująca. Jest to dzieło pełne humoru, ironii i refleksji, które do dziś inspiruje czytelników na całym świecie. Sterne w swojej powieści zburzył konwencje tradycyjnej powieści i stworzył dzieło, które jest zarówno zabawne, jak i głębokie. „Shandy” to powieść o tym, jak opowiadamy sobie historie, o tym, jak tworzymy własne wersje rzeczywistości, a także o tym, jak próbujemy zrozumieć siebie i świat, w którym żyjemy.